OBS De Esdoorn uit het Gelderse Elst werd in 2006 de eerste school in Nederland die met het Nederlandstalige IPC-curriculum startte. Er waren op dat moment al wel internationale scholen die met de Engelstalige variant werkten.
Directeur Els Leenders zwaait deze zomer af voor haar pensioen. Ze stond een kleine tien jaar aan het roer in Elst. Alle reden natuurlijk om van haar ervaringen te horen (en te leren!)
Hoe OBS De Esdoorn zich steeds weer opnieuw uitvond
De Esdoorn (website) werkte al met IPC toen Els aangesteld werd. Hoe kwamen ze bij elkaar? “IPC was één van de redenen om bij deze school te solliciteren. De manier van werken sprak me erg aan. Op mijn oude school werkten we al ‘IPC-achtig’. Er was integratie van de zaakvakken en we gingen uit van een ontwikkelingsgerichte onderwijsgedachte. Dat was overigens bij IKC de Appelhof in Druten. Inmiddels werken ze daar ook met IPC.”
“We wilden ouders en verzorgers de ontwikkeling van hun kind laten zien en niet een cijferlijst.”
Belangrijke uitdagingen voor De Esdoorn
Het voordeel van de eerste zijn is dat je een brok aan ervaring hebt. Toch loert altijd de wet van de remmende voorsprong. Els beaamt dat: ”Zo rond 2016 en 2017 hebben we het werken met IPC opgefrist. Zo was het formatief handelen van IPC nog niet voldoende verweven met ons onderwijs. Het werken met doelen voelde nog wat onwennig”
Hoe los je dat als school op? Els zegt: ”We zijn eigenlijk een soort van opnieuw begonnen, alsof we een nieuwe IPC-school waren. Onder begeleiding van IPC-trainer Philippe zijn we toen bij de basis begonnen en hebben dat verder uitgebouwd. Het traject duurde vier jaar.”
“Een andere verbetering van het onderwijs op De Esdoorn was dat het online portfolioprogramma MijnRapportfolio op ons pad kwam. We wilden ouders en verzorgers de ontwikkeling van hun kind laten zien en niet een cijferlijst. Dat streven blijft een worsteling. Veel ouders of verzorgers verwachten vaak toch nog die klassieke rapportcijfers. En opa en oma willen die euro kunnen geven, voor een lijst met mooie cijfers.”
“Het is goed om te beseffen dat IPC meer biedt dan alleen thematisch onderwijs.”
Van schoolreisjes naar excursies en activiteiten
Zijn er nog andere manieren waarop OBS De Esdoorn zichzelf met IPC opnieuw uitvond? Els vertelt: ”Toen ik pas begon op school waren er nog traditionele schoolreisjes. Dat is eigenlijk echt iets van vroeger. Het stamt uit een tijd dat kinderen met het gezin nog niet zo vaak op pad konden. Tegenwoordig maakt een schoolreisje naar de Efteling niet meer het verschil. Met ouders en vriendjes komen de meeste leerlingen daar ook wel.”
De financiële middelen van de schoolreisjes op De Esdoorn worden nu gebruikt voor de startpunten van de IPC-thema’s. Het startpunt is de eerste stap in het leerproces van IPC. Het is niet zozeer bedoeld om meteen nieuwe dingen te leren, maar meer als een manier om de kinderen enthousiast te maken. Je creëert betrokkenheid bij een thema en je wekt interesse voor wat komen gaat.
Els legt uit hoe dat er ongeveer uitziet: ”Onze leerkrachten bedenken zelf een activiteit die past bij het thema dat komen gaat. Bij het thema ‘Dinosaurussen’ zijn we bijvoorbeeld naar het Brabantse Oertijdmuseum geweest. De reis gaat niet altijd ver weg. Zo hebben we ook eens een klimtoren naar Elst toe gehaald.”
“Voor het thema ‘Schilderijen, foto’s en afbeeldingen’ zijn we met de bus naar het Rijksmuseum geweest. Dat kan gesubsidieerd momenteel. Dichter bij huis kun je bijvoorbeeld het Valkhofmuseum in Nijmegen bij het onderwijs betrekken.”
Betrokkenheid van ouders en personeel bij OBS De Esdoorn
Net als andere scholen is er bij De Esdoorn in Elst regelmatig contact met de ouders en verzorgers van de leerlingen. Iedere school is in principe vrij om met IPC een eigen visie hierop te volgen. We bevelen het wel warm aan om ouders en verzorgers te betrekken. Het stimuleert het leren bij kinderen. Door erover te vertellen ontstaan er nieuwe inzichten en beklijft kennis beter. Kinderen voelen zich trots en gesteund. Dat zijn belangrijke factoren om goed te leren.
Bij De Esdoorn geven ouders geregeld een gastles, wanneer hun beroep of expertise aansluit bij het thema waar de kinderen op dat moment aan werken. Els vertelt dat de corona-pandemie uiteindelijk wel zaken veranderd heeft.
“Tijdens corona konden we ‘s ochtends geen ouders binnenlaten. Dat gebeurde daarvoor wel. Na de pandemie, komen we erachter dat er ook voordelen aan zitten. Zo kunnen de kinderen om half 9 meteen aan de slag en is er meer rust in de school. In plaats daarvan zijn ouders en verzorgers nu van harte welkom om na schooltijd een kijkje te nemen,” zegt Els. “We hebben ook een klassen-app waarin het leren regelmatig met de ouders gedeeld wordt. Dat bevalt erg goed.”
“Je niveau van werken met IPC monitor je eigenlijk continu.”
Personele wisselingen en je visie vasthouden
Het op peil houden van je visie op leren op school valt niet te onderschatten. Door de tijd heen zullen er altijd personele wisselingen zijn. In het geval van De Esdoorn is dat extra relevant, omdat de school de laatste jaren enorm gegroeid is. Els onderschrijft dat en geeft aan dat er bij sollicitatiegesprekken al rekening gehouden wordt met de visie van de school, waarbij de IPC-manier van leren een heet hangijzer is.
Scholen die met IPC werken hebben IPC-coördinatoren. Zij nemen het voortouw als het om IPC gaat. Daarmee zijn ze een belangrijke schakel bij het op peil houden van de visie op het onderwijs. “We hebben nu twee IPC-coördinatoren en één bij het speciaal onderwijs van Lichtenbeek Elst”, zegt Els. “Je niveau van werken met IPC monitor je eigenlijk continu. Kloppen de leerwanden? Houden we de leerdoelen in het oog? Kortom, zijn we nog wel echt met leren bezig?”
Wat kunnen andere scholen van IPC verwachten?
Els vervolgt: “Als je uitgangspunt is dat je als school meer thematisch wilt werken, dan is IPC een hele goede optie. Er zijn natuurlijk ook andere curricula en methodes die dan in aanmerking komen. Het is goed om te beseffen dat IPC meer biedt dan alleen thematisch onderwijs. Het is ook een visie op leren. Een way of life. Het gaat over stap voor stap beter worden en leren hoe dat moet.”
“Dat komt niet vanzelf aanwaaien. Deze manier van onderwijs kost leerkrachten meer voorbereiding dan als je de werkboekjes van een methode volgt. Door met een heel team een thema voor te bereiden besparen we tijd. Iedereen heeft zijn of haar expertise.”
“We hebben bijvoorbeeld een leerkracht met een achtergrond in de kunst. Zij gaat komend schooljaar bij alle groepen meedenken en ondersteunen tijdens de voorbereidingen van het vak kunstzinnige vorming. Zij wordt daar ontzettend blij van en andere leerkrachten nemen we werk uit handen.”
Meer lezen over De Esdoorn uit Elst?
Dit interview is onderdeel van een tweeluik. In het andere artikel lees je hoe De Esdoorn als reguliere basisschool samenwerkt met het speciaal onderwijs van Lichtenbeek Els. Dit bijzondere initiatief is een waardevolle toevoeging voor de leerlingen van beide scholen.
Meer interviews met IPC’ers
Op deze website lees je nog meer interviews over IPC. We proberen scholen met bijzondere verhalen zo nu en dan in de spotlights te zetten. Veel leesplezier! Hoogbegaafdheid op de basisschool is een terugkerend thema, ook voor veel IPC-scholen. Daarom spraken we onlangs Tijl Koenderink. Basisschool OBS De Esdoorn met regulier onderwijs en Lichtenbeek Elst met speciaal onderwijs werken al 12 jaar succesvol samen. De kinderen van beide scholen zitten in hetzelfde gebouw en leren geregeld samen. Dat maakt ons ontzettend benieuwd naar deze bijzondere samenwerking. Basisschool De Verbeelding uit Haarlem pakt hun thematisch onderwijs groepsdoorbroken en vakverbindend aan, met behulp IEYC en IPC.
Hoogbegaafdheid op de basisschool
Hoe regulier en speciaal onderwijs samen leren
Thematisch onderwijs op basisschool De Verbeelding
