Het speciaal onderwijs (SO) en speciaal basisonderwijs (SBO) zijn er voor leerlingen die op een reguliere basisschool niet genoeg ondersteuning kunnen krijgen om tot ontwikkeling te komen.
Ons doel als maatschappij is deze leerlingen begeleiden om hun maximale leerpotentieel te behalen en ze voor te bereiden op een zo zelfstandig mogelijke deelname aan de samenleving.
Speciaal onderwijs (SO) en speciaal basisonderwijs (SBO)
Speciaal onderwijs (SO) is er voor leerlingen met complexere problemen, zoals een lichamelijke, zintuiglijke of verstandelijke beperking, of met psychische of gedragsproblemen. Speciaal basisonderwijs (SBO) richt zich op kinderen met lichtere leerproblemen of concentratieproblemen.
Speciaal onderwijs: de clusters
Binnen het Speciaal Onderwijs (SO) zijn er verschillende clusters:
- Cluster 1: blinde en slechtziende leerlingen (visueel handicap)
- Cluster 2: dove en slechthorende leerlingen of leerlingen met een taal-spraakontwikkelingsstoornis
- Cluster 3: lichamelijk gehandicapte en/of verstandelijk gehandicapte en langdurig zieke leerlingen (somatisch)
- Cluster 4: leerlingen met psychische stoornissen en gedragsproblemen
IPC en het speciaal onderwijs op de basisschool
IPC is een steun in de rug voor scholen die streven naar kansengelijkheid en inclusief onderwijs. Het curriculum is zowel interessant voor een reguliere basisschool als het speciaal onderwijs. Behalve een basisschoolcurriculum is IPC ook een op wetenschap gebaseerd onderwijsconcept in een. Het draagt bij aan een professionele cultuur waarin het leren van kinderen centraal staat.
Bij IPC staat het lerende kind centraal. Elk kind kan en wil zich ontwikkelen. Het tempo waarin dit gebeurt verschilt. Als je met IPC werkt, krijg je de handvatten om het onderwijs zo vorm te geven dat elk kind uitgedaagd wordt om een volgende stap te zetten. Of het nu op de bovenste of onderste trede van de ladder staat.
Gepersonaliseerde aanpak
Met IPC organiseer je het onderwijs zo dat leerlingen op hun eigen niveau kunnen werken. De leerdoelen van het curriculum (kennis, vaardigheden en inzicht) vormen het hart van het curriculum en horen bij een doorlopende leerlijn van 2,5 tot 16 jaar.
De vaardigheden zijn voor elke leeftijdsfase in rubrieken verdeeld met bijbehorende criteria en leeradviezen. De leerrubrieken en leeradviezen bieden volop ruimte om vaardigheden te oefenen, waarbij elk kind in bijpassend tempo leert. De rubrieken maken het mogelijk om het huidige niveau te bepalen, terwijl de leeradviezen concrete handvatten bieden om de volgende stap te zetten.
Elk thema heeft een vaste structuur: de leercyclus. Dit is de ruggengraat van het curriculum. De leerlingen ontwikkelen door die structuur herkenning en weten wat er van hen op welk moment verwacht wordt.
De reguliere leertaken zijn onderdeel van de leerfase ‘Verwerving, verwerking en reflectie’. Leerlingen gaan actief en doelgericht aan de slag, waarbij er veel mogelijkheden zijn om in kleine groepen samen te werken. Het leren gebeurt binnen de betekenisvolle context van het thema. De kinderen bekijken en onderzoeken het thema vanuit verschillende vakinhoudelijke perspectieven en leren ook wat die perspectieven met elkaar te maken hebben.
Zelfs wanneer leerlingen op verschillende niveaus werken, werken ze toch samen aan een thema. Een voordeel hiervan is dat je niet verschillende methodeboeken hoeft aan te schaffen om aan te sluiten bij de verschillende niveaus van de kinderen.
IPC en het speciaal basisonderwijs (SBO)
Waarom past IPC bij speciaal basisonderwijs (SBO)?
- De structuur geeft kinderen uit het SBO het overzicht dat ze nodig hebben.
- De kinderen leren vaardigheden om (uiteindelijk) zelfstandig in de maatschappij te functioneren.
- Kennis wordt met andere woorden betekenisvol aangeboden.
- De aanpak van SBO-leerkrachten past bij het IPC-curriculum. Zij zijn gewend om de inhoud passend te maken voor de verschillende ontwikkelmogelijkheden van de groep.
Als je als SBO-school voor IPC kiest, begeleiden we je daarbij. Een van onze trainers helpt je bij het maken van een passende leerroute. Zo weet je zeker dat je alle in het SBO geldende leerdoelen behaalt.
IPC en de clusters van het speciaal onderwijs
Hoe sluit IPC bij de clusters van het speciaal onderwijs aan? We zien voor cluster 4-onderwijs veel baat bij IPC. Het curriculum sluit aan op de belevingswereld. Tijdens de leertaken gaan de leerlingen actief met elkaar aan de slag en krijgen ze de ruimte voor hun eigen leren. Heftig gedrag is daardoor minder zichtbaar.
Bij cluster 3-scholen biedt IPC extra ruimte aan de leerlingen. Leerlingen met een laag IQ hebben ondersteuning nodig om verbanden goed te leggen. Behalve dat ze in hun eigen tempo mogen ontwikkelen, ligt de nadruk bij IPC op visuele ondersteuning. Dit werkt in de praktijk erg stimulerend voor veel cluster 3-leerlingen. Het leerproces is bovendien duidelijk verdeeld in verschillende fasen, die altijd zichtbaar zijn op de leerwand en herkenbaar voor elke leerling. Waar nodig kun je in de leertaken kleine aanpassingen doen voor kinderen die het lastiger vinden.
Voor cluster 2-scholen kan ook het visueel maken van het leren een steun in de rug zijn. Bij IPC ligt de focus op de bredere vakinhoudelijke en persoonlijke ontwikkeling. Het is betekenisvol, motiverend en gerelateerd aan de buitenschoolse wereld. Binnen deze context ontwikkelen kinderen (ongemerkt) ook hun taalvaardigheden. Met plezier en enthousiasme willen ze over hun bevindingen vertellen, presenteren, informatie opzoeken, lezen en schrijven. Het positieve effect van deze aanpak zien we zeker bij cluster 2-scholen steeds weer terug.
Voor cluster 1-scholen is IPC wat minder relevant, omdat het curriculum niet de gewenste leermiddelen bevat. Het achterliggende onderwijsconcept van IPC, met de focus op effectief leren in je eigen tempo, kan wel helpen om onderwijs ook op deze scholen vorm te geven.
Het verhaal van OBS de Esdoorn en Lichtenbeek Elst
IPC wordt op verschillende scholen uit het speciaal onderwijs gebruikt. Een inspirerend voorbeeld is de samenwerking tussen OBS de Esdoorn (reguliere basisschool) en Lichtenbeek Elst (speciaal onderwijs). Beide IPC-scholen werken al meer dan tien jaar samen en weten kinderen uit het speciaal onderwijs en kinderen uit het reguliere onderwijs samen te laten leren. Meer informatie…
Hoogbegaafdheid op de basisschool
Of het nu kinderen met een verstandelijke beperking betreft, of kinderen met hoofdbegaafdheid. IPC helpt kinderen om met zelfvertrouwen en plezier tot leren te komen. Specialist hoogbegaafdheid Tijl Koenderink legt in dit artikel uit hoe IPC helpt bij scholen met veel hoogbegaafde kinderen.
